Karwij zaaien is makkelijk en leuk, je krijgt een mooie plant in de tuin waar veel nuttige insecten op afkomen en je kan zaden oogsten om te gebruiken in de keuken.
Wat is karwij?
Karwij is een plant met grote witte bloemenschermen. Na de bloei ontwikkeld de plant karwijzaden die heerlijk zijn in allerlei gerechten. De smaak lijkt op die van venkel of anijs, maar dan zoeter, rokeriger en vaak pittiger. Een andere naam voor karwij is kummel. De zaden van karwij zijn lichtbruin en een beetje gebogen. Daarmee zie je ook het verschil met komijnzaden, die zijn recht.
Karwij (Carum carvi) lijkt op wilde peen en akkerscherm en is lid van de schermbloemenfamilie (Apiaceae). Tot zijn verwanten behoren wilde peen, peterselie, venkel, koriander en dille. Hoewel karwijzaadjes venkel of anijs in noodgevallen kunnen vervangen, staat de laatste qua smaak op zichzelf en verdient een eigen plekje in je kruidenrek. Karwij geeft een sterkere smaak dan komijn maar ze lijken wel erg op elkaar. Van de karwijplant kan je ook het blad en de wortel eten, maar dit is minder bekend dan het heerlijke zaad. Je kan karwijzaden vermalen gebruiken in brood, hartig gebak, curry’s, stoofschotels en likeuren. Je kan ook hele geroosterde karwijzaden gebruiken in soepen, salades, op zelfgebakken brood of in stoofschotels.
Oorsprong en geschiedenis van karwij
Karwij is inheems in Europa, Azië, Noord-Afrika en het Midden-Oosten waar het nog steeds in de natuur voorkomt. Karwij wordt al heel lang in ons eten gebruikt, er zijn zelfs aanwijzingen dat karwij deel uitmaakte van het dieet van grotbewoners uit het Mesolithicum.
Levenscyclus van karwij
Karwij is een tweejarig soort. Dat betekend dat zijn levenscyclus twee kalenderjaren beslaat: in het eerste jaar groei en in het tweede jaar bloei. Als je dus tussen maart en eind juli zaait, bloeit de plant in mei en juni het jaar erna. Pas na de bloei worden de zaden gemaakt. Je hebt dus wel even geduld nodig als je zelf karwijzaden wilt oogsten. Maar gelukkig is het ook een mooie en nuttige plant die weinig aandacht nodig heeft.
Karwij in de tuin
Karwijplanten worden 40 tot 70 cm hoog met soms uitschieters naar 1 meter. De plant heeft lange, stevige, geribbelde, rechtopstaande stengels. Naar de top van de plant toe vertakt de stengel zich in schermen van bloemtrossen van ongeveer 5 cm doorsnede. Elk scherm is verder verdeeld in kleinere schermen, bestaande uit ongeveer 20 kleine witte tot lichtroze bloemen met vijf bloemblaadjes. Als je goed kijkt kun je makkelijk het verschil zien tussen wilde peen en karwij door de bloemblaadjes van de plant nauwkeurig te inspecteren. Zijn de onderste bloemblaadjes gekerfd, dan is het karwij. Ook zijn de stengels van karwij kaal terwijl die van wilde peen dat niet zijn.
De hele plant is aromatisch en trekt de aandacht van diverse bestuivende insecten. Zodra de planten bestoven zijn, ontwikkelen de vruchten zich aan de basis van elke bloem en splitsen ze zich uiteindelijk in twee geribbelde halve manen die we als “zaden” herkennen. Wat wij zaden noemen zijn eigenlijk kleine vruchtjes.
Karwij kweken
Karwij is gemakkelijk te kweken. Het kiemt het beste bij een gemiddelde dagtemperatuur van 21 °C. We raden aan om in het einde van de zomer of begin van de herfst te zaaien omdat de plant dan direct het volgende voorjaar bloeit.
De juiste standplaats kiezen: Karwij geeft de voorkeur aan goed gedraineerde, vruchtbare grond die naar zand neigt. Het gedijt het beste in grond met een pH-waarde tussen 5,8 en 7,5. Verbeter verdichte en kleiachtige grond met oude compost.
Kies een plekje in de volle zon en maak eventuele klonten en kluiten in de grond los. Karwij heeft zonlicht nodig om te ontkiemen, dus plant de zaden niet dieper dan 3 mm onder de grond. Plant de zaden 20-40 cm uit elkaar en geef de plantplek voorzichtig water met een plantenspuit of een zeer fijne tuinslang. De kieming vindt meestal plaats binnen 7-21 dagen, afhankelijk van de temperatuur. Zorg ervoor dat de zaailingen water krijgen totdat ze goed geworteld zijn, maar overdrijf het niet. Karwij zaait zichzelf gemakkelijk uit, dus hoewel de ouderplanten maar een paar jaar meegaan, zorgen opeenvolgende generaties ervoor dat je keukenkastjes goed gevuld blijven en je tuin versierd is met een zachte, sierlijke textuur en een heerlijk zoet aroma.
Karwij doet het niet goed naast dille of venkel, die planten kunnen karwij laten afsterven.
Hoe karwijzaden te oogsten en te bewaren
Karwij bloeit meestal in mei of half juni waardoor de oogst ongeveer 4 weken daarna kan beginnen. Je herkent dit gemakkelijk omdat de bloemen zijn veranderd in trossen met zaden. Als je de zaden probeert er uit te halen moeten ze bruin gekleurd en stevig zijn en makkelijk los komen. Knip de plant af en bind losjes een kaasdoek of hydrofiele doek om de bloemhoofdjes en hang ze aan de steel op een goed geventileerde, warme plek. Nadat de vruchten zijn gedroogd, schud je ze uit in de doek. Als ze droog genoeg zijn om te verkruimelen, bewaar je de bladeren in een luchtdichte verpakking.
Karwijzaden bestellen
Bestel hier onze karwijzaden om zelf te zaaien in de tuin.
Andere kruiden die hierop lijken zijn: komijn en zwarte komijn. Daar hebben we ook zaden van.
